
اصول در تحقیقات بازار
تحقیقات بازار به معنای جمعآوری، تجزیه و تحلیل و تفسیر اطلاعات مربوط به بازار، مشتریان، رقبا و محیط کسب و کار است. این فرآیند به کسبوکارها کمک میکند تا درک بهتری از نیازها و خواستههای مشتریان خود پیدا کنند و بتوانند محصولات و خدماتی متناسب با این نیازها ارائه دهند. انجام تحقیقات بازار به تصمیمگیریهای استراتژیک بهتر و مؤثرتر کمک کرده و به کسب و کارها این امکان را میدهد تا مزیت رقابتی خود را حفظ و تقویت کنند.
تحقیقات بازار به مجموعهای از روشها و تکنیکهایی گفته میشود که برای جمعآوری، تحلیل و تفسیر دادههای مرتبط با یک بازار خاص به کار میرود. هدف اصلی این تحقیقات، درک عمیقتر از مشتریان، رقبا، روندهای بازار و فرصتهای موجود است تا بر اساس آن بتوان تصمیمات تجاری بهتری اتخاذ کرد. روشهای تحقیقات بازار به دو دسته اصلی کمی و کیفی تقسیم میشوند.
روشهای کمی بر جمعآوری دادههای عددی و قابل اندازهگیری تمرکز دارند و از ابزارهایی مانند پرسشنامهها، نظرسنجیها و تحلیلهای آماری استفاده میکنند. این روشها به ما امکان میدهند تا به سوالاتی مانند «چند نفر از محصول ما استفاده میکنند؟» یا «میانگین هزینه خرید مشتریان چقدر است؟» پاسخ دهیم. از سوی دیگر، روشهای کیفی به دنبال درک عمیقتر از دیدگاهها، احساسات و انگیزههای مشتریان هستند. مصاحبههای عمیق، گروههای متمرکز و مشاهده مستقیم از جمله روشهای کیفی محسوب میشوند. این روشها به ما کمک میکنند تا به سوالاتی مانند «چرا مشتریان محصول ما را انتخاب میکنند؟» یا «چه عواملی بر تصمیمگیری خرید مشتریان تاثیر میگذارد؟» پاسخ دهیم.اینها روش هایی هستند که در دوره های MBA به آنها میپردازیم.
روش های تحقیقات بازار
تحقیقات بازار از روشهای مختلفی تشکیل شده است که هر کدام دارای مزایا و محدودیتهای خاص خود هستند. انتخاب روش مناسب به هدف تحقیقات، نوع دادههای مورد نیاز و منابع موجود بستگی دارد. در این مقاله، به بررسی برخی از روشهای رایج تحقیقات بازار و ارائه مثالی برای هر کدام خواهیم پرداخت.
۱. تحقیقات اولیه (Primary Research):
این نوع تحقیقات به جمعآوری دادههای جدید از منابع دست اول اشاره دارد. در تحقیقات اولیه، شرکتها به طور مستقیم با مشتریان یا مصرفکنندگان خود تعامل دارند تا اطلاعات مورد نیاز خود را جمعآوری کنند. این روش میتواند شامل نظرسنجیها، مصاحبهها، گروههای متمرکز (Focus Groups) و مشاهده باشد.
مثال: یک شرکت تولیدکننده لوازم خانگی قصد دارد یک محصول جدید به بازار عرضه کند. برای فهم بهتر نیازهای مشتریان، این شرکت از روش نظرسنجی آنلاین استفاده کرده و از مصرفکنندگان در مورد ترجیحات و نیازهای خود سوال میپرسد. این دادهها به شرکت کمک میکند تا محصول خود را به گونهای طراحی کند که با نیازهای بازار همخوانی داشته باشد.
۲. تحقیقات ثانویه (Secondary Research):
تحقیقات ثانویه شامل جمعآوری و استفاده از دادههای موجود است که توسط دیگران گردآوری شده است. این نوع تحقیقات معمولا سریعتر و کمهزینهتر از تحقیقات اولیه است، اما ممکن است همیشه دقیق و بهروز نباشد. منابع این تحقیقات شامل گزارشهای صنعتی، مقالات تحقیقاتی، دادههای دولتی و پایگاههای داده مختلف است.
مثال: یک استارتاپ در حوزه فناوری اطلاعات قبل از ورود به بازار جدید به بررسی گزارشهای تحقیقاتی و مقالات منتشر شده توسط موسسات تحقیقاتی مختلف پرداخته تا درک بهتری از اندازه بازار، رقبا و روندهای کلیدی کسب کند.
۳. گروههای متمرکز (Focus Groups):
گروههای متمرکز یک روش کیفی از تحقیقات بازار است که در آن چندین نفر از مشتریان بالقوه یا فعلی برای بحث درباره یک محصول، خدمات یا ایده گرد هم آورده میشوند. در این جلسات، یک تسهیلگر سوالاتی را مطرح میکند و شرکتکنندگان به بحث آزادانه در مورد آنها میپردازند.
مثال: یک شرکت تولیدکننده نوشیدنی قصد دارد طعم جدیدی از محصولات خود را معرفی کند. این شرکت گروهی از مشتریان خود را گرد هم آورده و از آنها میخواهد نظرات خود را در مورد طعم، بستهبندی و نحوه معرفی محصول جدید بیان کنند. این بازخوردها به شرکت کمک میکند تا تصمیمات نهایی در مورد محصول را اتخاذ کند.
۴. مصاحبه:
مصاحبهها یکی از روشهای مؤثر تحقیقات اولیه به شمار میآیند که به کسب و کارها اجازه میدهد تا اطلاعات عمیقتری از مشتریان خود به دست آورند. این مصاحبهها میتوانند به صورت حضوری، تلفنی یا آنلاین انجام شوند.
مثال: یک شرکت ارائهدهنده خدمات بیمهای قصد دارد میزان رضایت مشتریان خود را ارزیابی کند. این شرکت با گروهی از مشتریان فعلی مصاحبههای تلفنی ترتیب داده و از آنها در مورد تجربه کار با شرکت، کیفیت خدمات و نحوه بهبود آنها سوال میپرسد. اطلاعات بهدستآمده به شرکت کمک میکند تا خدمات خود را بهتر کند.
۵. تحلیل دادههای موجود (Data Analysis):
تحلیل دادهها به بررسی و تجزیه و تحلیل اطلاعات موجود در داخل کسب و کار یا منابع خارجی اشاره دارد. این روش به کسبوکارها کمک میکند تا الگوهای رفتاری مشتریان و تغییرات بازار را بهتر درک کنند.
مثال: یک فروشگاه آنلاین با استفاده از دادههای خرید مشتریان خود، الگوهای خرید و نیازهای آنها را تحلیل کرده و بر اساس این تحلیلها، استراتژیهای بازاریابی خود را بهینه میکند.
جمع بندی
تحقیقات بازار یکی از ابزارهای کلیدی برای موفقیت در دنیای رقابتی امروز است. انتخاب روش مناسب برای تحقیقات بازار به نوع کسبوکار، هدف تحقیقات و منابع موجود بستگی دارد. استفاده از ترکیبی از روشهای اولیه و ثانویه میتواند به کسب و کارها کمک کند تا اطلاعات جامعی در مورد بازار، مشتریان و رقبا به دست آورند و تصمیمات استراتژیک خود را بر اساس دادههای دقیق اتخاذ کنند.
ترکیب روشهای کمی و کیفی در تحقیقات بازار، دیدگاه جامعتری از بازار را ارائه میدهد. به عنوان مثال، نتایج تحقیقات کمی میتواند به شناسایی الگوهای کلی و روندها کمک کند، در حالی که تحقیقات کیفی میتواند به تفسیر این الگوها و درک دلایل پشت آنها بپردازد. انتخاب روش مناسب برای تحقیقات بازار به عوامل مختلفی مانند هدف تحقیق، منابع موجود، زمان و نوع اطلاعات مورد نیاز بستگی دارد.