طرح توجیهی FS
شروع پروژه‌ای جدید مانند سفری هیجان‌انگیز است که با ایده‌ای عالی و تلاش کافی محقق می‌شود. انجام مطالعات امکان سنجی (Feasibility Study) یا به اختصار FS، تصویری که در ذهن سازندگان نقش بسته را به واقعیت نزدیک‌تر می‌کند تا مشخص شود که آیا امکان تبدیل ایده به پروژه وجود دارد یا خیر؟ آماده‌سازی گزارش مطالعات امکان سنجی که به آن طرح توجیهی (Feasibility Study Report) یا به اختصار FSR نیز گفته می‌شود. در دوره های DBA مورد مطالعه است و به تعیین بسیاری از عوامل، مانند مقرون‌به‌صرفه و مفید بودن آن کمک می‌کند.
طرح توجیهی کسب و کار چیست؟
طرح توجیهی کسب و کار یا FS یک ارزیابی جامع از پروژه پیشنهادی است که به منظور بررسی تمام عوامل حیاتی تأثیرگذار در موفقیت یک پروژه، انجام می‌شود. این ارزیابی جهت بررسی احتمال موفقیت پروژه و تصمیم‌گیری درست ضروری است.
طرح توجیهی کسب و کار با بررسی دقیق تمام جوانب عملی بودن، تعیین می‌کند که پروژه توانایی اجرا و دستیابی به موفقیت را دارد. در این سناریو، تحلیل عینی و منطقی اطلاعات مربوط به کسب‌وکار یا سرمایه‌گاری بالقوه انجام می‌شود؛ این تحلیل شامل بررسی نقاط قوت، ضعف، فرصت‌ها و تهدیدها می‌شود که به‌عنوان تحلیل SWOT نیز معروف است. هدف از انجام این تحلیل، شناخت و ارزیابی موقعیت فعلی و آینده کسب‌وکار است تا تصمیمات بهینه‌تری در زمینه استراتژی‌ها و فرآیندهای کسب و کار اتخاذ شود.
ارزیابی عملی بودن پروژه از لحاظ قابلیت اجرا در طرح توجیهی کسب‌وکار، علاوه‌بر کمک به تصمیم‌گیری مسئولانه سرمایه‌گذاران، تضمین‌کننده انجام موفقیت‌آمیز پروژه مورد نظر نیز محسوب می‌شود.
قبل از پیشبرد هر پروژه‌ای، صاحبان استارتاپ‌ها باید عواملی را که بیشترین تاثیر را بر موفقیت یا شکست آن دارند، به‌طور کامل تجزیه و تحلیل کنند. چرا که، عوامل زیادی در پیش‌بینی موفقیت یا شکست یک استارتاپ داشته و آماده‌سازی گزارش FS موثرترین ابزارها برای انجام آن است.
مزایای طرح توجیهی کسب‌وکار برای استارتاپ‌ها چیست؟
آماده‌سازی گزارش طرح توجیهی کسب‌وکار یا FRS، علاوه‌بر واضح‌تر و عینی‌تر شدن چشم‌انداز یک پروژه، مزایای دیگری نیز دارد که در ادامه به مهم‌ترین آن‌ها اشاره می‌کنیم:
- پیش بینی احتمال موفقیت پروژه
مطالعات امکان سنجی امکان اندازه‌گیری پارامترهای مختلف کسب‌وکار و پیش‌بینی احتمال موفقیت پروژه را بهبود می‌بخشد. نتایج این مطالعات، با فراهم کردن اطلاعات دقیق و اعداد کلیدی، صاحبان کسب‌وکارها را قادر می‌سازد تا تصمیم‌گیری هوشمندانه‌تری در خصوص قابلیت اجرایی پروژه داشته باشند.
- صرفه‌جویی در زمان و پول
انجام مطالعات امکان سنجی، قابلیت پیش‌بینی مشکلات احتمالی را حتی قبل از شروع کار دارند؛ به همین دلیل، استفاده از این گزارش مانع از اتلاف منابع کسب‌وکارها خواهد شد.
- شناسایی فرصت‌های تجاری جدید
مطالعات امکان سنجی به وسیله بررسی مسیرهای جایگزین احتمالی، گزینه‌های بهتر و منطبق با هدف پروژه را مشخص می‌کند. تحقیقات بازار همچنین می‌تواند نیازهای جدید ویژهٔ مخاطبان هدف را شناسایی کرده و حتی به شناخت مخاطبان جدید برای محصول یا خدمات مورد نظر کمک کند. این اطلاعات اساسی برای ایجاد استراتژی بازاریابی مؤثر و بهبود دستیابی به اهداف پروژه در مسیر دستیابی به موفقیت اهمیت دارد.
- بهبود تمرکز تیم
آماده‌سازی گزارش FS به عنوان یک فاکتور اساسی، موجب پیشگیری از وقوع هرج و مرج در تیم‌های استارتاپی می‌شود، به‌ویژه در مراحل ابتدایی که امکان برقراری نظم مطلوب در تیم کم‌تر است، این فرآیند نقش مهمی در جلوگیری از بروز مشکلات اساسی دارد.
مطالعات امکان‌سنجی، با تعیین نقاط عطف مهم پروژه، امکان اولویت‌بندی و اجرای اقدامات مؤثر را فراهم می‌کند. این تحقیقات نقاط قوت و ضعف پروژه را به وضوح مشخص می‌کنند و به تیم اجازه می‌دهند تا با دانش بهتری به سمت هدف حرکت کنند.
- متقاعد کردن ذینفعان
ذینفعان مشترک در استارتاپ‌ها اغلب تمایل دارند سرمایه‌های خود را بازگردانده و منافع خود را به حداکثر برسانند. به همین دلیل، اهمیت بالایی به گزارش FS کسب‌وکار مورد نظر می‌دهند.
یک گزارش FS قانع‌کننده و جامع، قابلیت جلب نظر مثبت و سریع‌تر دینفعان را دارد و اطلاعات دقیق و شفافی ارائه می‌دهند که به آن‌ها کمک می‌کند تا تصمیم‌گیری بهتری در خصوص سرمایه‌گذاری خود داشته باشند.
انواع مطالعات امکان سنجی
چند نوع مطالعه ممکن است برای پوشش تمام جنبه‌های پروژه مورد نظر در آماده‌سازی مطالعات امکان‌سنجی به‌صورت ترکیبی انجام شود تا نتیجه رضایت‌بخشی حاصل شود.
مطالعات امکان سنجی در ۵ نوع مطالعه، به شرح زیر انجام می‌شوند:
کارشناسان ارزیابی طرح، از لحظه شروع تا تحویل پروژه، در تمام جنبه‌های گوناگون از جنبه‌های مختلف پروژه بهره‌مند می‌شوند تا به طور جامع به ارزیابی دقیق بپردازند. این رویکرد جامع کمک می‌کند تا مشکلات و چالش‌های مختلف پروژه را شناسایی و راه‌حل‌های بهینه را ارائه دهند.
- امکان سنجی فنی (Technical feasibility)
تجزیه و تحلیل مطالعات امکان سنجی فنی، قابلیت شرکت در ارائه تجهیزات تخصصی، پشتیبانی مطمئن و تخصص مورد نیاز برای بهبود و زنده کردن محصول را به دقت ارزیابی می‌کنند.
۲. امکان سنجی اقتصادی (Economic Feasibility)
تجزیه‌وتحلیل مطالعه امکان سنجی اقتصادی نشان می‌دهد که آیا پروژه قابلیت به دست آوردن سود، صرفه‌جویی در هزینه یا فراهم کردن دیگر منافع مالی را دارد یا خیر. با توجه به نتایج این تحلیل، تصمیمات مؤثرتری در زمینه مدیریت مالی و استراتژی‌های اقتصادی پروژه اتخاذ می‌شود.
مطالعه اقتصادی در آماده‌سازی گزارش FS شامل بخش‌های مختلفی به شرح زیر است:
- تجزیه و تحلیل تمام هزینه‌ها
- محاسبه ارزش آتی (Future Value)
- تحلیل سربه‌سر (Break-even analysis)
- تحلیل سر به سر
برای مطالعه بیشتر در این زمینه کلیک کنید: مطالعات امکان سنجی اقتصادی چیست؟
۳. امکان سنجی قانونی (Legal Feasibility)
مطالعه امکان سنجی قانونی باید شامل انطباق پروژه با تمام الزامات قانونی باشد؛ قبل از شروع پروژه، رعایت الزامات بازارهای هدف ضروری است. پروژه مورد نظر باید مطابق با قوانین، مقررات، استانداردها یا سایر دستورالعمل‌های موجود در آن صنعت توسعه پیدا کند.
۴. امکان سنجی عملیاتی (Operational Feasibility)
امکان سنجی عملیاتی نشان می‌دهد که چگونه پروژه به طور جامع نیازهای یک سازمان را پوشش داده و به اهداف تجاری آن پاسخ می‌دهد. هر پروژه باید توانایی بهره‌گیری از فرصت‌های تجاری مختلف و خدمت به شرکت را داشته باشد. این بخش از گزارش FS با فراهم آوردن اطلاعاتی مهم به تیم برنامه‌ریزی کمک می‌کند تا بهبودهای لازم را در فرآیند اجرای پروژه ایجاد کنند و از فرصت‌های موجود به بهترین نحو ممکن بهره‌مند شوند.
۵. امکان سنجی زمان بندی (Scheduling Feasibility)
تجزیه‌وتحلیل زمان‌بندی، ناشی از بخش امکان‌سنجی عملیاتی، می‌تواند با فهم روشنی از جزئیات کاری و چگونگی اجرای آن، تشخیص زمان دستیابی به نقطه عطف موردنظر را به شدت تسهیل کند. این بخش به وضوح مشخص می‌کند که چگونه محدودیت‌ها و زمان‌های احتمالی با اهداف تجاری هماهنگ شده‌اند. با بهره‌گیری از این تحلیل، اطلاعات دقیقی از زمان‌بندی اجرای پروژه به‌دست می‌آید و امکان برنامه‌ریزی دقیق‌تر و مسیریابی بهینه‌تر برای دستیابی به اهداف زمانی تدوین می‌شود.
نتیجه گیری
مطالعات امکان سنجی ابزاری تجاری و کارآمد در مقابل ناامیدی‌ها است؛ صاحبان کسب‌وکارها اغلب در مواجهه با موانع می‌توانند دلسرد شوند، اما با در نظر گرفتن همه عوامل ممکن و تهیه گزارش FS، رهبران استارتاپ‌ها قادر به تبدیل پروژه‌های خود به واقعیت بدون ترس خواهند بود. آماده‌سازی گزارش طرح توجیهی یک چالش است و به همین دلیل استفاده از کمک کارشناسان متخصصی که تجربه آماده‌سازی FSR را در حوزه‌های مختلف استارتاپ‌ها دارند، می‌تواند مدیریت پروژه را آسان‌تر کند.
